Αυτοκριτική: άγνωστο σπορ στην Ελλάδα;

Συμπαθώ τους ανθρώπους που κάνουν αυτοκριτική. Τους συμπαθώ ακόμα περισσότερο αν αυτό το κάνουν με έναν αυτοσαρκαστικό τρόπο, χωρίς να φοβούνται να τσαλακώσουν την εικόνα τους. Ακούγοντας έναν άνθρωπο που κάνει την ειλικρινή αυτοκριτική του, εμένα μου εμπνέει εμπιστοσύνη. Ακούγοντας έναν άνθρωπο να λέει ότι αυτός όλα καλά τα έκανε, αλλά οι άλλοι φταίνε, μου προκαλεί αποστροφή.

Στην Ελλάδα έχει πέσει λίγο παραπάνω δόση εγωισμού στα γονίδια μας, έτσι ώστε η αυτοκριτική να εκλαμβάνεται ως αδυναμία. Πότε είναι η τελευταία φορά που κάποιος κρατικός ή άλλος λειτουργός υπέβαλε αυτοβούλως κι όχι εξαναγκαστικά την παραίτησή του, μετά από έναν άστοχο χειρισμό; Πότε κάποιος παραδέχθηκε το λάθος του; Οι ελάχιστες εξαιρέσεις απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Συνήθως αντιδρούν σαν τα μικρά παιδιά που κάνουν τη ζημιά και μετά λένε «Δεν το έκανα εγώ, αυτός φταίει…». Έτσι έχουμε καταλήξει να είμαστε η χώρα όπου βασική επιδίωξη δεν είναι να δημιουργήσουμε κάτι, αλλά να προσέχουμε «να μην γίνει η στραβή».

Αλλά και στη ζωή του καθενός μας η αυτοκριτική δεν θα έπρεπε να κρύβεται κάτω από την κουβέρτα του εγωισμού. Η καριέρα και η ζωή μας γενικά δεν είναι το κατοστάρι της μια αναπνοής. Είναι μάλλον ένας μαραθώνιος. Όποιος λοιπόν προσπαθεί να κάνει πράγματα, αναπόφευκτα κάνει και λάθη. Τα λάθη όμως δεν τον βγάζουν από το παιχνίδι, αρκεί να μπορεί να μάθει από αυτά. Και το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει για αυτό είναι αυτοκριτική. Η παραδοχή των λαθών και η αυτοκριτική είναι μια πράξη μέγιστης ευθύνης και αξιοπρέπειας. Αφενός είναι λυτρωτική για αυτόν που την κάνει, αφετέρου φανερώνει έναν ειλικρινή και ευθύ χαρακτήρα που δεν διστάζει να «πάρει πάνω του» τις αστοχίες του, και όχι να ψάχνει σαν παιδάκι να τις σκορπίσει στους γύρω του. Μπορεί κάποιος να χάσει μια μάχη, αλλά η αυτοκριτική τον βοηθάει να μην χάσει τον πόλεμο.

Δεν είναι εύκολο να παραδεχθείς ότι έκανες λάθος. Πόσες φορές το έχουμε παραδεχθεί οι ίδιοι δημοσίως; Πόσες φορές κάναμε δημόσια αυτοκριτική για τα λάθη μας; Όχι στον καθρέφτη, αλλά μπροστά στα παιδιά μας, στο σύντροφό μας, στους φίλους ή στους συνάδελφούς μας; Κι όχι για λάθη που κάναμε επειδή δεν προβλέψαμε σωστά, αλλά για λάθη που κάναμε ενώ ξέραμε το σωστό, αλλά προτιμήσαμε το εύκολο.

Η αυτοκριτική απαιτεί μια γενναιότητα και καμιά φορά αυταπάρνηση που δεν την βρίσκουμε εύκολα γύρω μας. Απαιτεί να βάλεις το «εγώ» κάτω από την αλήθεια κάτι που δεν είναι προφανές σε όλους. Για πολλούς το «εγώ» είναι σημαντικότερο κι από την αλήθεια και η αυτοκριτική είναι μια γη που ποτέ δεν θα πατήσουν. Η ζωή μας άλλωστε είναι ένα άθροισμα σωστών και λάθος αποφάσεων. Όσο περισσότερες είναι σωστές τόσο το καλύτερο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και οι λάθος. Το χειρότερο όμως είναι να προσπαθούμε από εγωισμό να δικαιολογήσουμε τις λάθος αποφάσεις, προσθέτοντας ακόμα μεγαλύτερα λάθη. Εκεί έρχεται η αυτοκριτική που σαν αντίβαρο μας βοηθάει να κρατάμε την πορεία.  

Η αυτοκριτική θεωρείται ενέργεια αυτοϋπονόμευση ενώ στην πραγματικότητα είναι μάλλον ενέργεια αυτοβελτίωσης. Θεωρείται συνώνυμη με την ομολογία αποτυχίας αντί να είναι μια φυσιολογική, διορθωτική ενέργεια προς γνώση ημών των ιδίων αλλά κυρίως των επόμενων. Η αυτοκριτική επίσης μπορεί να μας φέρει πιο κοντά σ’ αυτούς  που διαφωνούν μαζί μας, αμβλύνει αντί να οξύνει τις διαφορές και δημιουργεί ένα συναινετικό κλίμα που μπορεί να ρίξει τα τείχη που υψώνουν οι εγωισμοί.

Πολλές φορές ακούγεται «Δεν είναι ώρα για αυτοκριτική, αλλά για αποφάσεις». Αυτά τα δύο δεν είναι αλληλοαποκλειόμενα, αλλά μάλιστα πολλές φορές η αυτοκριτική οδηγεί σε καλύτερες αποφάσεις. Αν ο καθένας μας όταν κάτι πήγαινε στραβά αναρωτιόταν «Τι δεν έκανα εγώ καλά;» κι όχι «Πού να ρίξω τώρα το φταίξιμο;» θα ήμασταν μια πολύ καλύτερη ομάδα. Και η ζωή, όπως και να το κάνουμε, είναι ομαδικό άθλημα…

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Το κούρεμα ή η χρεωκοπία του Συστήματος

Η ατάκα της Βάσως Παπανδρέου από το βήμα της Βουλής περί ανάγκης ανάληψης «πολιτικών πρωτοβουλιών», αμέσως μετά τις αποφάσεις που θα λάβει η Ευρώπη για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και του ελληνικού χρέους, ειπώθηκε σε δραματικό ύφος αλλά δεν εξέπληξε κανέναν.

Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν ήδη ξεπεράσει τα όριά τους. Η Βάσω Παπανδρέου μιλούσε σε πρώτο πρόσωπο στη Βουλή, αλλά εξέφραζε – χωρίς να μιλά για λογαριασμό τους – πολύ περισσότερους. Και, ίσως, όχι μόνο από τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος. Και προφανώς εξαπατήθηκε και αυτή, παίρνοντας διαβεβαιώσεις για τη σπουδαιότητα και αναγκαιότητα ενός άρθρου, το περιβόητο 37, που δεν υπήρχε πουθενά σαν όρος και οντότητα και απαίτηση και δέσμευση στις περιβόητες και επιμελώς κρυμμένες επιστολές Πρωθυπουργού και Αντιπρωθυπουργού προς το ΔΝΤ. Και οι οποίες. σαν από θαύμα εμφανίστηκαν μετά τη ψήφιση. Το σύστημα προφανώς εξαπάτησε το σύστημα.

Πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε που η Βουλή και το πολιτικό σύστημα της χώρας, στο σύνολό του, βρέθηκε για τελευταία φορά σε τόσο μεγάλη αναντιστοιχία με την κοινωνία. Με όλους τους πολίτες:

• Με εκείνους που πολιορκούσαν Τετάρτη - Πέμπτη το κοινοβούλιο, ζητώντας να μην περάσει το Πολυνομοσχέδιο, γιατί αισθάνονται ότι δεν τα βγάζουν πέρα, γιατί φοβούνται ή έχουν ήδη περάσει στην ανεργία, γιατί χρεώνουν στους ευρισκόμενους εντός της Βουλής το σύνολο των ευθυνών, ακόμη και «αθωώνοντας» σε ορισμένες περιπτώσεις τις, ασφαλώς συνυπεύθυνες, συντεχνιακές λογικές και τον κρατικοδίαιτο συνδικαλισμό.
• Αλλά και με εκείνους που πιστεύουν ότι πρέπει να δώσει μέχρι τέλους η χώρα τη μάχη των μεταρρυθμίσεων. Γιατί, όσοι παραμένουν στοιχειωδώς νηφάλιοι και ψύχραιμοι, βλέπουν πλέον ότι αυτή η κυβέρνηση έσπρωξε το κάρο όσο μπορούσε, όμως «δεν πάει άλλο», όπως είπε και η Βάσω Παπανδρέου. Ιδιαίτερα, όσοι αντιλαμβάνονται ότι η παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ αποτελεί ζήτημα «ζωής ή θανάτου» για το μέλλον της χώρας και τις επόμενες γενιές, αναρωτιούνται αν υπάρχει το κατάλληλο σχήμα, που θα μπορέσει να σηκώσει στους ώμους του τη χώρα και το πολιτικό κόστος των αλλαγών.

Κάπως έτσι γεννήθηκαν και τα σενάρια συγκυβέρνησης, τα οποία όμως δεν φαίνεται να έχουν κανένα μέλλον στην παρούσα Βουλή – πολύ περισσότερο μετά την τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια συνεννόησης Γ.Παπανδρέου – Α.Σαμαρά.

Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, έρχεται και επανέρχεται – όλο και πιο πειστικά τα τελευταία 24ωρα – το σενάριο των πρόωρων εκλογών. Άλλοι λένε μέσα στο 2011, άλλοι το βλέπουν στις αρχές της Άνοιξης.
Όσοι αγοράσουν εφημερίδες σήμερα, θα διαβάσουν πολλά και για το “φρέσκο” σενάριο, περί εσωκομματικών εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ, περί της πιθανότητας να παραδώσει την σκυτάλη ο Γ.Παπανδρέου, ή να τεθεί υπό κηδεμονία.

Όμως,αυτά ζητά η κοινωνία; Ένα ανακάτεμα της σούπας με τα ίδια πρόσωπα; Μία κυβέρνηση συνεργασίας των συνυπεύθυνων; Μήπως εκλογές, με τους ίδιους πρωταγωνιστές, τα ίδια κόμματα, τα ίδια συνθήματα και τα ίδια ψέματα; Ή μία ανακατανομή ρόλων εντός των ίδιων κομματικών σχηματισμών, απλώς και μόνο για να προχωρήσουν οι κομματικές επετηρίδες;

Η απάντηση είναι, όχι κύριοι. Η κοινωνία περιμένει πολύ διαφορετικά πράγματα. Και πολύ συγκεκριμένα. Μία νέα ηγεσία, με την αληθινή έννοια του όρου. Μία κυβέρνηση, που είτε μονοκομματική – είτε συναπαρτιζόμενη από πολιτικούς περισσότερων κομμάτων, τεχνοκράτες και υπερκομματικές προσωπικότητες, θα είναι έτοιμη να θυσιάσει και να θυσιαστεί. Μία κυβέρνηση που θα πει όλη την αλήθεια και δεν θα χαϊδέψει αυτιά. Που θα συγκρουστεί με πρόσωπα, καταστάσεις και συμφέροντα, χωρίς να λογαριάζει πολιτικά κόστη και δημοσκοπήσεις.
Εάν το υπάρχον πολιτικό σύστημα θέλει να έχει ένα ρόλο στο αύριο που ξημερώνει, τότε καλά θα κάνει να ξεκινήσει την επόμενη μεταρρύθμιση από τον εαυτό του.
Αποδεικνύοντας εμπράκτως, ότι όπως κρίνονται και θυσιάζονται εργαζόμενοι, έτσι θα θυσιαστούν και πολιτικά πρόσωπα.
Όπως απολύονται χιλιάδες υπεράριθμοι στο Δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, έτσι θα απολυθούν και αυτοί που αποδείχθηκαν ανίκανοι, μαζί με τους προστατευόμενούς τους.
Όπως κλονίζονται μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις που δίνουν ψωμί στις οικογένειες των Ελλήνων, έτσι θα ξεβολευτούν και οι επαγγελματίες πολιτικοί, που δεν έχουν σηκώσει μανίκια για να δουλέψουν ποτέ στην ζωή τους.

Το πολιτικό σύστημα καλείται να αντιληφθεί άμεσα, πόσο κρίσιμες είναι οι ώρες, πόσο έχει ελαχιστοποιηθεί η υπομονή και η ψυχραιμία της κοινωνίας και πόσο εύκολα μπορεί να κυλήσουμε σε σκοτεινά μονοπάτια.
Το πολιτικό σύστημα είναι ώρα να αντιληφθεί, ότι καθήκον στις επώδυνες μεταρρυθμίσεις δεν έχει μόνο η κοινωνία, ο εργαζόμενος, ο χθεσινός εργαζόμενος και σημερινός άνεργος, ο συνταξιούχος, ο νέος άνθρωπος.
Το πολιτικό σύστημα, ή θα υποστεί την δική του επώδυνη μεταρρύθμιση και θα αυτο-εξυγιανθεί, ή θα ξεπεραστεί οριστικά από την κοινωνία, στο σύνολό του.
Κούρεμα, ή χρεοκοπία; Σειρά σας, κύριοι.

Δεν κουρεύουν το χρέος - Κουρεύουν τις ζωές μας

Η κοινωνία βρίσκεται στα κάγκελα, δίνοντας μάχες οπισθοφυλακής για αξιοπρεπή διαβίωση, μισθούς, συντάξεις, υγειονομική περίθαλψη. Αναστολή των κλαδικών συμβάσεων μέχρι τη λήξη του μεσοπρόθεσμου, υπηρεσίες υπό κατάληψη, κόσμος στους δρόμους, όχι ενωμένος, αλλά διάσπαρτος «συντεχνιακά».

• Πολίτες που διακανονίζουν δάνεια στεγαστικά, καταναλωτικά, ακόμη και τους λογαριασμούς της ΔΕΗ.
• Παιδιά που λιποθυμούν από ασιτία μέσα στα σχολεία σε γειτονιές της Αθήνας, παιδιά που δεν πάνε σχολείο και ζητιανεύουν, παιδιά που κάνουν τα βαποράκια, παιδιά που εκπορνεύονται για να φάνε. Και μαχαιριά στα σωθικά όλων μας η τραγική κουβεντούλα του μικρού μαθητή: «κυρία,ο μπαμπάς μου αυτοκτόνησε». Παλιά σε αυτά τα περιστατικά ψάχναμε το ψυχικό υπόβαθρο του αυτόχειρα. Τώρα ψάχνουμε πόσα χρώσταγε και σε ποιους. Οι αυτοκτονίες κρύβουν τη βεβαιότητα των αποθανόντων ότι μαζί τους θα θαφτούν και τα οικονομικά βάρη που πνίγουν τις οικογένειες τους.

Την ίδια στιγμή η μετανάστευση ξαναβγαίνει, μαζί με τα χειμωνιάτικα, από το χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Οι top-10 προορισμοί για διακοπές αντικαθίστανται από τους top-5 προορισμούς με εργασιακό μέλλον: Καναδάς, ΗΠΑ, Αυστραλία, Γερμανία. Πρακτικά δεν ξέρω αν υπάρχει Έλληνας που να μην έχει κοντινό ή μακρινό συγγενή σε κάποια από τι προαναφερθείσες χώρες. Προστίθεται και η Νορβηγία στις επιλογές για όσους λατρεύουν τα φιορδ και τις ατέλειωτες νύχτες. Ξανά στη μόδα και οι αραβικές χώρες, ιδίως για μηχανικούς και γενικότερα εργαζόμενους στον κλάδο των κατασκευών.

Δίπλα μας ο Υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, Έντμοντ Χατζηνάστο, δήλωσε ότι είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τους Έλληνες μετανάστες στην αναπτυσσόμενη Μεγάλη Αλβανία.

Αποδεικνύεται πλέον με στοιχεία η εσωτερική μετανάστευση, με αντίθετη από τη συνηθισμένη κατεύθυνση. Κάποιοι γυρνούν στα χωριά και τα χωράφια τους. Για να ζήσουν αξιοπρεπώς από το μόχθο τους στην ύπαιθρο κυρίως αυτοσυντηρούμενοι.

Η Ελλάδα όπως την φαντάστηκαν οι εχθροί της.


Όσοι θεωρούν υπερβολή τα περί κατοχής και πείνας επιμένουν;
Το ερώτημα είναι τι λέει για όλα αυτά η Ελληνική Κυβέρνηση, η οποία εξακολουθεί και υφίσταται σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες.
Αντιγράφω από την αιτιολογική Έκθεση του Σχεδίου Νόμου «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο-βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015»:
«Βασικός γνώμονας για την Κυβέρνηση είναι να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας, οι περιουσίες, το εισόδημα και οι προοπτικές των αυριανών πολιτών»…

Βασικός γνώμονας δικός μας είναι να διασφαλιστεί η ζωή και η αξιοπρέπειά μας. 
Βασικός κανόνας δικός μας είναι να μη ξαναζήσουμε εικόνες της φέτας ψωμί με ζαχαρόνερο για τα παιδιά μας.
Βασικός κανόνας για εμάς είναι να δούμε πάνω και πέρα από την προκλητική απειλή της μη χορήγησης της 6ης δόσης. Βασικός κανόνας είναι η απεξάρτηση από τις "δόσεις" που μετατρέπουν σιγά σιγά αυτή τη χώρα σε απέραντο τεκέ ανθρώπινων ψυχών, με την προτροπή των εγχώριων πολιτικών εμπόρων ψεύτικης ελπίδας και αναλγησίας.

ΣΠΟΝΣΟΡΕΣ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ

Ένα σύνθημα που σπάει τη συμφωνία σιωπής σε θέματα «ιερά», όπως το κεκτημένο δικαίωμα των πολιτικών να κάνουν προεκλογικούς διορισμούς και στη συνέχεια να περνάνε τα έξοδα μισθοδοσίας των διορισμένων στους φορολογούμενους, έκανε την εμφάνισή του, αιφνιδιαστικά κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου στο κέντρο της Αθήνας. Ξεπερνώντας δηλαδή τη γνωστή και ασφαλή συνθηματολογία του είδους «Όχι σε αυτό - Θέλουμε το Άλλο». Μιά συνθηματολογία που δημιουργούσε σε όλους ένα αίσθημα ασφάλειας, αφού επιβεβαίωνε ότι η σχέση ανάμεσα στους πολιτικούς και τους συνδικαλιστές, είναι σαν τη σχέση ανάμεσα σε ένα κηδεμόνα και στο απαιτητικό ανήλικο που όμως εξαρτάται από αυτόν. Δηλαδή για πρώτη φορά, από μια ανεξέλεγκτη ομάδα διαδηλωτών, άγγιξε το ταμπού, της στενής σχέσης μεταξύ των ηγεσιών που που διαμαρτύρονται και των πολιτικών προστατών τους.

Έγραφε: ΠΛΗΡΩΣΤΕ ΤΑ ΡΟΥΣΦΕΤΙΑ ΣΑΣ

Για πρώτη φορά ένα σύνθημα μοιάζει να ταράζει εκ βαθέων το πελατειακό σύστημα που εν γνώσει τους και εν γνώσει μας αναπτύχθηκε διαχρονικά στη ζωή μας. Τη σχέση πολιτικού με τον πολίτη. Όχι σχέση εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και διαφάνειας, αλλά σχέση ανταλλαγής του αισχίστου είδους.
Δεν θα με απασχολούσε τόσο βαθιά αν ο ποιλιτικός διόριζε και πλήρωνε από τη τσέπη του. Δεν θα φώναζα τώρα αν ο πολιτικός πλήρωνε και τις ασφαλιστικές εισφορές αυτών που διόριζε. Δεν θα με πείραζε καν αν ο πολιτικός διόριζε την κόρη του, το γιό του και όλο του το σόι, αρκεί να τους πλήρωνε αυτός.

Όμως αυτό το άθλιο σύστημα δρά και αναπτύσσεται με όρους ανήθικους. Διορίζει ο πολιτικός και ο λαός αναλαμβάνει να συντηρεί τα ρουσφέτια του. Αναλαμβάνει ο λαός τα ακριβά ψώνια της κάθε ευνοούμενης και ευνοούμενου, τις free πιστωτικές του κάρτες, τα iphone και ipad του.

Όποιος κάνει ρουσφέτια τα πληρώνει από την τσέπη του», αποτέλεσε το θέμα συζήτησης στα πηγαδάκια του καφενείου της Βουλής, που πρώτη φορά έδειχναν τόσο ανήσυχα. «Αν δεν μας χρειάζονται για να τους διορίζουμε, ήρθε το τέλος μας» εκμυστηρεύθηκε σε μια στιγμή απόγνωσης, επώνυμος πρώην υπουργός. «Είναι σα να μας απαξιώνουν οι ίδιοι οι πελάτες μας. Και μένουμε ξεκρέμαστοι γιατί δεν ξέρουμε να κάνουμε τίποτα άλλο», συνέχισε κοιτάζοντας το κινητό του σα να περίμενε να χτυπήσει.

Και η αντίδραση του κατεστημένου άμεση και δοκιμασμένη. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας, που δεν είναι συνηθισμένο σε τέτοια ωμή ευθύτητα, αναστατώθηκε και έγινε νευρικό, με αποτέλεσμα να καταφύγει στις γνωστές του αμυντικές πρακτικές: Την μετατόπιση της προσοχής, στους κουκουλοφόρους και στους αθώους χτυπημένους φωτορεπόρτερ. Ώστε η κοινή γνώμη να καταγγείλει για άλλη μια φορά τα ΜΑΤ αντί για τους ίδιους.

«Οι μούντζες και οι κρεμάλες δεν μας ενοχλούσαν ιδιαίτερα, γιατί ξέραμε ότι αυτοί που τα έκαναν, σε λίγες ώρες θα ήταν στα γραφεία μας να ζητάνε χάρες» είπε υψηλόβαθμο στέλεχος γνωστού πολιτικού γραφείου. Εξάλλου, σου φωνάζει και διαμαρτύρεται σε εσένα, μόνο κάποιος που έχει μάθει να περιμένει από εσένα να του βρείς τη λύση για τα πάντα.
Ωμή ομολογία-πρόκληση, ωμή ομολογία φόβου για κατάρρευση του συστήματος. Σπάει το κύκλωμα του σπόνσορα πολίτη στον πολιτικό.

Αν όμως οι πολίτες αρχίζουν να αμφισβητούν τους προεκλογικούς μας διορισμούς και τους συνδυάσουν με τις έκτακτες εισφορές, αν οι πολίτες αρνηθούν πλέον να ανταλλάσουν το ρουσφέτι με τη μεταβίβαση του στις πλάτες όλων μας, αργά ή γρήγορα θα καταλάβουν ότι οι φορολογούμενοι σπονσοράρουν στην πραγματικότητα τις προεκλογικές μας εκστρατείες. Και τότε δεν θα έχει μείνει τίποτα όρθιο».
Δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης, γιατί αποδεικνύεται οτι δεν έμαθαν να κάνουν τίποτα άλλο. Μόνο ρουσφέτια. Όταν έπρεπε να ορθώσουν φωνή, παράστημα, αξιοπρέπεια και θάρρος ήταν απόντες ή τουλάχιστον ανίκανοι και χωρίς βούληση.

Όταν έφτανε η ώρα να ανταποδώσουν στον πολίτη την εμπιστοσύνη, ως άλλοι στρουθοκάμηλοι ή χαμαιλέοντες έκρυβαν το κεφάλι στο χώμα ή άλλαζαν χρώμα. Όταν έφτανε η ώρα να πουν ένα όχι αξιοπρέπειας, τιμής και πατριωτισμού, ψελλίζοντας ακατανόητα επιχειρήματα και το κατά αυτούς εννοούμενο "εθνικό συμφέρον"

Πληρώστε πρώτα τα ρουσφέτια σας. Πληρώστε πρώτα τους στρατούς σας. Αν το κάνετε ελάτε να τα πάρετε και από εμάς.. Πρόθυμους θα μας βρείτε έστω και στριμωγμένους.

Σπόνσορες όμως την επιβίωσης και λαθροβίωσής σας δεν γινόμαστε. ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΠΟΝΣΟΡΕΣ της πελατείας σας.